Psikolojik Dayanıklılık / Psikolojik Sağlamlık Nedir?

Psikolojik dayanıklılık, diğer adıyla psikolojik sağlamlık, kişinin deneyimlediği zorluklar, travma veya ciddi stres karşısında uyum sağlama ve toparlanma yeteneğini ifade eder. Yaşamın zorluklarına karşı yılmazlık, kendini toparlama gücü ve krizlerle baş etme gücü, psikolojik dayanıklılık olarak tanımlanabilir.

Psikolojik dayanıklılık, bireylerin zor deneyimlere karşı bağışık olduğu anlamına gelmez; daha ziyade esneklik, azim ve olumlu adaptasyon duygusuyla bu deneyimleri atlatabilecekleri anlamına gelir.

Psikolojik Dayanıklılığı Etkileyen Koruyucu Faktörler

Koruyucu faktörler, kişilerin zorluklarla başa çıkma ve üstesinden gelme yeteneğini artıran özellikler, nitelikler veya kaynaklardır. Bu faktörler stresörlere karşı tampon görevi görür ve psikolojik dayanıklılığın gelişmesine katkıda bulunur. Psikolojik dayanıklılık için bazı temel koruyucu faktörler bireysel, ailesel ve çevresel olarak sıralanabilir. Bu yazımızda bireysel faktörlerden bahsetmek isterim.

Bireysel Faktörler

a. Duygusal Düzenleme Becerileri:

Bireylerin sahip olduğu kişisel özellikler ve beceriler, zorluklarla başa çıkmak ve kişisel gelişimi teşvik etmek için yapı taşları olarak hizmet eder. İlk olarak, duygusal düzenleme becerilerinin yüksek olması, bireylerin zor durumlarda duygularını etkili bir şekilde yönetmelerine ve yönlendirmelerine olanak tanır.

b. Olumlu Bakış Açısı:

Olumlu ve iyimser bir bakış açısına sahip olmak da kişinin karşılaştığı sıkıntılar karşısında dayanıklılığını artırır. Benzer şekilde, öz yeterlilik, kişinin yeteneklerine olan güveni, bireyleri zorluklarla doğrudan mücadele etme ve başarı için çabalama konusunda güçlendirir.

c. Zihinsel Esneklik:

Düşünce ve davranıştaki uyum ve esneklik, bireylerin değişen koşullara uyum sağlamasına ve yeni fırsatları benimsemesine olanak tanır ve belirsizlik karşısında dayanıklılığı artırır.

d. Problem Çözme Becerisi:

Problem çözme becerilerinin geliştirilmesi, bireyleri zorlukları analiz etme, etkili çözümler tasarlama konusunda psikolojik sağlamlığa önemli ölçüde katkıda bulunur.

e. Anlam Duygusu:

Yaşamda güçlü bir amaç ve anlam duygusu, engellerin üstesinden gelmek ve uzun vadeli hedeflere odaklanmak için kişiyi motive eden yol gösterici bir güç görevi görür.

f. Sağlıklı Yaşam:

Düzenli egzersiz, yeterli uyku ve sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları yoluyla fiziksel iyiliğe öncelik vermek, yaşamın zorluklarına dayanmak ve gelişmek için gereken enerji ve dayanıklılığı sağlar.

Klinik Psikolog Ece Aydoğan